Cuộc đời kịch tính của Erickson
Điều gì làm cho thôi miên Ericksonian ( trường phái thôi miên do Erickson sáng lập ) khác với các phương pháp thôi miên truyền thống khác ? Có lẽ cách tốt nhất để hiểu chính xác câu hỏi này là chúng ta cùng tìm hiểu câu chuyện cuộc đời đầy kịch tính của Erickson.
Một câu chuyện về lòng can đảm và quyết tâm hiếm thấy. Chúng ta sẽ nhận thấy rằng cuộc đời ông là một cuộc đời cá biệt chưa từng có. Milton Erickson được coi là cha đẻ của thôi miên hiện đại. Phương pháp mà ông thực hiện ngày nay được gọi là phương pháp Ericksonian, là một trong những phương pháp thôi miên trị liệu phát triển rộng lớn và có ảnh hưởng nhất hiện nay. Các phương pháp của ông đã truyền cảm hứng cho sự ra đời của NLP ( Ngôn ngữ lập trình tư duy )
Erickson được sinh ra ở một vùng nông thôn vào năm 1902. Việc học tập của Erickson và các anh chị em trong nhà chỉ là cơ bản và hạn chế cho trẻ em nông thôn thời đó. Do đó không có gì ngạc nhiên khi không ai nhận thấy rằng ông có một trải nghiệm thế giới theo cách riêng độc đáo của ông, bởi vì bẩm sinh ông bị mù màu, thính lực kém và mặc chứng khó đọc.
Những bất thường về giác quan và nhận thức này có thể là nguyên nhân đưa Erickson như trở thành một kẻ du hành không có bản đồ. Đến thời niên thiếu, cuộc đời ông có một ngã rẽ ảnh hưởng đến vận mệnh của ông và sự phát triển của một liệu pháp thôi miên độc đáo như chúng ta thấy ngày nay.
Mùa hè năm 1919, ở tuổi 17 Erickson lần đầu bị tấn công bởi căn bệnh bại liệt do virut. Một bệnh mà đến ngay nay vẫn chưa có cách chữa trị nếu bị nhiễm, ( lần thứ hai Erickson bị lại là năm 51 tuổi ). Đây là một bệnh nhiễm khuẩn cực kỳ nghiêm trọng, cha mẹ ông đã được thông báo rằng ông không thể sống, và ông có thể sẽ chết vào ngày hôm sau.
Ông rơi vào hôn mê, tỉnh dậy vào ngày thứ ba, ông thấy mình bị bại liệt hoàn toàn, không thể cử động gì ngoại trừ đôi mắt và hầu như không thể nói chuyện. Với trình độ thời bấy giờ ông được cho rằng không thể hồi phục.
Milton đã giữ được sự nhậy bén khi ông tự tạo ra các trò chơi ngôn ngữ ngay trong tâm trí của chính mình. Ông đã đọc nhiều sách, và khi quan sát các thành viên trong gia đình mình hoạt động ông đã nhận thấy sự khác biệt giữa lời nói và bản chất động lực của những lời nói đó, chúng hoàn toàn khác nhau, điều mà con người thường không thể nhận thấy, ngay cả với chính bản thân mình. Đôi khi con người nói “không” trong khi cơ thể và tiềm thức họ lại biểu hiện là “có”.
Cha mẹ ông đã dành cho ông sự chăm sóc hết mức có thể, tạo cho ông một công cụ để ông có thể ở trên đó thời gian dài trong lúc mọi người làm việc. Ông đã từng ngồi ở một chỗ nhiều giờ, ông có nhiều cơ hội cho việc suy nghĩ. Trong thời gian đó, ông ngồi im một chỗ, gần như bất động. Ông có một mong muốn mãnh liệt và tưởng tượng được chơi ở ngoài trời, đột nhiên trong khi các “mong muốn và sự tưởng tượng” mãnh liệt rằng mình đang được chạy nhảy bên ngoài, chiếc ghế ông ngồi bắt đầu rung lên một chút.
Điều này đã làm ông vô cùng phấn khích và ông đã nỗ lực để làm cho điều kỳ diệu đó xảy ra một lần nữa. Ông đã thử tự ra lệnh cho bản thân những câu lệnh trực tiếp như : “Chân di chuyển ! Đá cái ghế !”….không có điều gì xảy ra. Cuối cùng ông bỏ cuộc, chìm vào giấc mơ và một lần nữa tưởng tượng được chảy nhảy ở ngoài trời. Và đột nhiên điều kỳ diệu xảy đến … Chiếc ghế ông ngồi bắt đầu rung chuyển…
Ông nhận thấy đó là một lời ra lệnh – một gợi ý gián tiếp – một hình ảnh sống động và nó đã tạo ra phản ứng. Ông đã sử dụng khám phá này trong hai năm sau đó, và ông đã đi lại được (với sự hộ trợ và giám sát của em gái mình ). Cũng trong thời gian đó ông dồn hết năng lực tinh thần để quan sát cách con người giao tiếp và nó phản ánh điều có ý nghĩa gì trong Vô thức ?
Gợi ý gián tiếp
Từ đó là cội nguồn của phương pháp thôi miên của ông, một trong những đặc điểm của thôi miên trị liệu ngày nay : Gợi ý gián tiếp.
Erickson cho biết tất cả mọi người đều có một hình thức bộc lộ Vô thức thông qua giao tiếp theo cách riêng của họ. Nó là đặc tính cá nhân như mỗi người có vân tay riêng và duy nhất vậy. Ông tin vào sự khôn ngoan của Vô thức.
Ông tin chắc tất cả mọi người, trên lý thuyết đều có đủ nguồn lực, sức mạnh cần thiết ở chính trong bản thân mình để tạo ra mọi thay đổi. Theo phương pháp của ông thì nhiệm vụ của nhà trị liệu là giúp cho khách hàng thiết lập lại mối liên hệ giữa ý thức, cơ thể với các nguồn lực bên trong của mình, phát triển mối quan hệ tương tác giữa Ý thức và Vô thức.
Minh hoạ cho ý tưởng trị liệu này
Để minh họa ý tưởng trị liệu lấy khách hàng làm trung tâm này, Erickson đã từng kể câu chuyện của mình cho một nhóm các bác sĩ tâm thần :
Một ngày nọ, khi anh trở về từ trường cấp ba, anh thấy một con ngựa chạy trốn trên một chiếc cầu cắt ngang qua vị trí của chúng tôi. Nó chạy vào sân của một người nông dân, tìm kiếm nước. Người nông dân không nhận ra điều đó nên anh đã nhảy lên lưng ngựa, nắm lấy dây cương và nói “Ham chơi lên” và hướng về “đường cao tốc”( trong tiếng Anh đường cao tốc Freeway được ghép bởi 2 từ Free-tự do và Way-con đường –đây là cách ông liên lạc với tiềm thức của mình để ra lệnh cho cơ thể).
Tôi không biết hướng đi đúng là gì nhưng tôi biết con ngựa sẽ đưa tôi đi đúng hướng. Và con ngựa tự do chạy, cứ thế phi nước đại đi tiếp. Bây giờ và tiếp theo sau đó anh sẽ quên rằng anh đang ở trên đường cao tốc (freeway) và anh sẽ bắt đầu đi vào một cánh đồng. Lúc đó tôi sẽ kéo anh lại một chút và nhắc anh chú ý đến việc đường cao tốc mới là nơi anh phải ở.
Ở cuối con đường, cách 4 dặm từ chỗ anh đứng, nơi có học sinh trường nội trú, nó biến thành một nông trại, và ở đó bác nông dân hỏi tôi “ Vậy, đó là cách mà những điều bình thường hoạt động.” Bạn đã tìm thấy anh ấy ở đâu ? Tôi nói “Cách đây bốn dặm” – “Làm thế nào bạn biết anh ấy nên đến đây ?” . Tôi nói “Tôi không biết, con ngựa biết”. Tất cả những gì tôi làm là giữ sự chú ý của anh ấy vào việc di chuyển trên con đường, tôi nghĩ đó là cách làm cho một liệu pháp tâm lý.
Thông thường Erickson không sử dụng dẫn dụ cảm ứng chính thức, thay vào đó ông dùng những câu chuyện có ý nghĩa sâu sắc hơn. Đôi khi câu chuyện có ý nghĩa rõ ràng, nhưng hầu hết là không. Ít nhất là không để cho tâm trí khách hàng khi nghe nó phải có ý thức để tâm đến câu chuyện của ông đang kể.
Ví dụ cậu bé 12 tuổi được đưa đến gặp Erickson để chữa bệnh đái dầm. Erickson đã gạt đi việc bố mẹ cậu bé yêu cầu và bắt đầu nói chuyện với cậu bé về các chủ đề khác, tránh hoàn toàn việc thảo luận trực tiếp về căn bệnh đái dầm. Khi biết rằng cậu bé thích chơi bóng chày và anh trai thích bóng đá, Erickson hướng dẫn cậu việc phối hợp các cơ bắp tốt hơn cho việc chơi bóng chày, so các kỹ năng vận động không được sử dụng trong bóng đá.
Cậu bé lắng nghe một cách sung sướng khi Erickson mô tả rất chi tiết các điều chỉnh vận động mà cơ thể cậu tự động làm khi chơi bóng và bắt lấy quả bóng : “Găng tay phải được mở đúng lúc và kẹp lại vào đúng thời điểm. Khi chuyển quả bóng bắt được sang tay kia, kiểm soát cơ bắp tốt là rất cần thiết.
Sau đó khi ném bóng vào sân, nếu đồng đội chạy quá sớm, quả bóng sẽ không rơi đúng chỗ anh ta vào đúng thời điểm, tương tự nếu chạy quá muộn thì kết quả cũng không như mong muốn và do đó dẫn đến sự thất vọng”. Erickson giải thích rằng việc khi ném bóng phải buông tay đúng lúc sẽ làm quả bóng bay đến đúng nơi mà bạn muốn nó đến, điều này tạo nên thành công khi bạn chơi bóng chày.
Trị liệu với cậu bé này gồm 4 buổi với nội dung nói chuyện về các môn thể thao, nhận biết và kiểm soát cơ bắp. Việc đái dầm của cậu không hề được đưa ra thảo luận, và thôi miên như mọi người chờ đợi cũng không được tiến hành. Nhưng tình trạng đái dầm của cậu bé biến mất ngay sau buổi trị liệu.
Và khi đi đến một buổi trị liệu thôi miên Ericksonian ngày nay bạn có thể mong đợi điều gì sẽ xảy ra ? Rất khó để đoán trước. Theo từng cách riêng, Erickson xử trí với từng bệnh nhân của mình trên mỗi cơ sở, đặc tính riêng của họ. Có nhiều cách để tiếp cận vấn đề của khách hàng.
